Description
Double portrait of Martin Hureau (1575-1630) and Margaretha de Groote
(1590-1670), Cologne 1608.
Oil on panel. A pair. Both dated and monogrammed in the upper left and right corners: 'A°n°∙1608./ GG∙F'. 19th-century frames.
Both paintings show the portrayed from the hip. Martin Hureau is facing left, with his left hand on his side, and Margaretha de Groote is facing right, with her arms loosely against her skirt. Two paper labels with an inscription are attached to the reverse of Martin Hureau's painting: an older label with an inscription in an 18th- or 19th-century handwriting that is very damaged and a more recent label with a transcription of the older label ‘Dit is het Portrait / van Martin Hurian / Moederlijken Groot / vader van Louis van / Colen Heere van / Broechem ende / sijne huysvrouwe / was margareta de / groot gebortig van / Ceulen / Recuiescant (sic.) in pace’
(This is the portrait of Martin Hureau, grandfather by motherside of Louis van Colen, lord of Broechem and his wife was Margaretha de Groote, born in Cologne. May they rest in peace.)
The portrait of Margaretha de Groote bears three corresponding labels on the reverse. Again an old, damaged label with an 18th- or 19th-century inscription. A more recent label with a transcription of the old, damaged label: ‘Dit is het Portrait / van Margareta de / Groot, Moederlijke / Groot-Moeder van / Louis van Colen / Heere van broechem E. / haren Man was / Martin Hurian. / Recuiescant (sic.) in pace’
(This is the portrait of Margaretha de Groote, grandmother by mother’s side
of Louis van Colen, Lord of Broechem. Her husband was Martin Hureau.
May they rest in peace.)
Below this a third inscription something is written in white paint which is a French summary of the above labels: 'portrait de marguerite de / groot épouse de martin / Hurian, grand-mère / maternelle de Louis Van / Colen. / peint par Gualdorp / en 1608 / moretus de Boechout'.
(Portrait of Margaretha de Groote, wife of Martin Hureau, grandmother by mother’s side of Louis van Colen. Paint by Geldorp in 1608. Moretus de Boechout.)
Provenance:
Cologne, Venice and Antwerp 1608-1670, collection of Martin Hureau and Margaretha de Groote. The couple stayed in Venice until Martin's death in 1630. Margaretha travelled to Antwerp in 1632 and stayed there until her
death in 1670;
Her daughter, Suzanne Hureau, Lady of Berchem (1612-1676) inherited her mother's paintings;
Her son, Lodewijk van Colen Lord of Burcht, Broechem and Oelegem (1645-1715) inherited the paintings from his mother;
Presumably inherited by their son Servaas van Colen, Lord of Brucht (1672-1705), married to Maria Catharina van Courtois Lady of Bouchout
(1672-1730);
Presumably inherited by their son Karel Joseph van Colen Lord of Bouchout (1694-1736), married to Catharina Therese Emptinck (1710-1764);
Presumably inherited by their son Charles Joseph van Colen, Lord of Boechout and Burcht (1735-1791), married to Jeanne Marie Simone Joseph de Fraula (1742-1805);
Presumably inherited by their son Lodewijk Paul Karel Joseph van Colen Lord of Bouchout (1766-1820) who died in as the last male member of the Van Colen family, married to Thérèse Marie Josèphe de Bosschaert (1760-1825);
Presumably inherited by their daughter Maria Caroline Theresa Josepha van Colen de Boechout (1784-1836) married to Jean-Paul Moretus (1782-1850);
Presumably inherited by their son Charles Paul Joseph Moretus de Boechout (1806-1880) married to Anne Joséphine Antoinette Marie du Bois (1819-1848);
Presumably inherited by their son Emile Paul Joseph Marie Aloïs Moretus de Bouchout (1842-1917) married to Zoé Anne Marie Hubertine Ghislaine du Bois d'Aische (1847-1940);
Presumably inherited by their son Philippe Adrien Marie Moretus de Bouchout (1874-1942) married to Valentine Marie Joséphine le Grelle (1880-1947);
Presumably inherited by their daughter Hélèle Clémence Albertine Moretus de Bouchout (1915-2015) married to Jean Englebert Joseph Le Grelle (1911-1990);
Inherited by their grandchildren
Roland Baetens, historian of the De Groote trading house, writes how the young Martin Hureau, is travelling to Cologne with a troubled mind to meet his fiancée of whom he only knows that she is rich but ugly. Around May 1608, Martin complains about this in a letter to his friend and business partner Louis du Bois (1583-1651). This letter is still kept in the Antwerp city Archives. Despite his concerns, the marriage was celebrated shortly after, on October 4th.
The 33-year-old groom was right about the wealth of his young bride. Margaretha de Groote was the daughter of Nicolaas de Groote (1549-1613), an important merchant in spices, textiles and luxury goods who established his business during the Antwerp Golden Age. Due to the turmoil of the 80-year war, Nicolaas and his family fled the city in 1584. They immigrated to Cologne where he further expanded his trading empire and became one of the city's most prosperous citizens.
Prior to the wedding, several family councils were held to adjust the trade organisation and partnership in the form of complex business contract. Hureau's new affiliation with the De Groote family and his link with the other trading families such as the Fourmenois and Pellicorne clan, were thus commercially settled. As early as November 1608 the young couple travels to Venice to represent the newly established trade organisation which also had branches in Cologne, Pesaro, Amsterdam and Leiden.
As for the appearance of his bride, Martin seems to have been wrong. Geldorp Gortzius depicts her with a soft face, mischievous eyes, full lips and luxurious attire. The beautiful details in the corset and the lace cuffs of her sleeves show his talent for painting textiles. Her mischievous eyes also reveal her intelligence. After her husband's death in 1630, Margaretha proves herself as an excellent businesswoman. In 1632 she travels to Antwerp where she continues to profit from her trade relations established in Venice.
Roland Baetens writes how she is involved in an enormous transaction in raw Persian silk which she bought directly from the Dutch East India Company in 1633. Over Spain, she trades in precious metals that she resells to the bank. She is also heavily involved in the exchange trade between Amsterdam and Venice, speculating on the currency. Even after the age of 68, she continues to invest a large part of her fortune together with trading family members. In 1670, she dies at the age of 80 in her house 'den dom van Ceulen' in Antwerp and, according to Roland Baetens, leaves her two daughters with one of the largest inheritances of the century.
Also Geldorp Gortzius – only known by his two surnames, his first name is still unknown - emigrated from Flanders to Cologne. In 1553 he is born in Leuven and in Antwerp he is the apprentice of Frans Francken I (1542-1616) and Frans Pourbus I (1545-1581). Later, he is selected as court painter of Carlo d'Aragona Tagliavia, Duke of Terranova (1530-1599), who invites him to Cologne, where he will stay for the rest of his life. He mainly paints sober portraits of distinguished citizens in black clothes with a black background. Yet, he distinguishes himself from the traditional Cologne painters by using more colour and a softer approach for the faces. This made him very popular with the well-to-do classes, who were eager to be immortalised by his work. The Rijksmuseum in Amsterdam owns two family series by his hand, including two very similar portraits of Lucretia del Prado and her husband Jeremias Boudinois from 1610 ( and ).
Description FR
Portrait double de Martin Hureau (1575-1630) et Margaretha de Groote (1590-1670), Cologne 1608.
Huile sur panneau. Une paire. Datée et monogrammée dans le coin supérieur gauche et droite 'A°n°∙1608./ GG∙F.'.
Cadres du 19ème siècle.
Les deux tableaux montrent le portrait à partir de la hanche. Martin Hureau tourné vers la gauche, la main gauche sur le côté, et Margaretha de Groote tournée vers la droite, ses bras tenant librement sa jupe. Au revers du tableau de l'homme deux étiquettes en papier sont attachées avec une inscription. La plus ancienne avec une une inscription du 18ème ou du 19ème siècle difficilement lisible et la deuxième, plus récente avec une transcription de la première : 'Ceci est le portrait / de Martin Hurian / grand-père maternel / de Louis van / Colen Heere van / Broechem et / son épouse / était margareta de / groot gebortig van / Ceulen / Recuiescant in pace".
Le portrait de Margaretha de Groote porte trois étiquettes au revers. A nouveau, une vieille étiquette abîmée avec une inscription du 18ème ou du 19ème siècle, une plus récente avec en rappel une transcription de la première: 'Ceci est le portrait / de Margareta de / Groot, grand-mère maternelle de / Louis van Colen / Heere van broechem E. / son mari était / Martin Hurian. / Recuiescant in pace'.
Puis, une troisième inscription écrite avec un résumé en français des étiquettes mentionnées : 'portrait de marguerite de / groot épouse de martin / Hurian, grand-mère / maternelle de Louis Van / Colen. / peint par Gualdorp / en 1608 / moretus de Boechout'.
Provenance :
Cologne, Venise, Anvers 1608-1670, collection Martin Hureau et Margaret de Groote.
Le couple est resté à Venise jusqu'à la mort de Martin en 1630.
Margaretha se rend à Anvers en 1632 et y meurt en 1670 ;
Sa fille, Suzanne Hureau, Dame de Berchem (1612-1676) a hérité des peintures de sa mère ;
Son fils, Lodewijk van Colen, seigneur de Burcht, Broechem et Oelegem (1645-1715), a hérité des tableaux de sa mère ;
Probablement hérité par leur fils Servaas Colen, Seigneur de Burcht (1672-1705), marié à Maria Catharina van Courtois, Dame de Bouchout (1672-1730) ;
Vraisemblablement hérité par leur fils Karel Joseph Colen Seigneur de Bouchout (1694-1736), marié à Catharina Therese Emptinck (1710-1764) ;
Probablement hérité par leur fils Charles Joseph van Colen, Seigneur de Boechout et Burcht (1735-1791), marié à Jeanne Marie Simone Joseph de Fraula (1742-1805) ;
Vraisemblablement hérité par leur fils Lodewijk Paul Karel Joseph Colen Lord de Bouchout (1766-1820) qui meurt en tant que dernier de sa branche familiale Van Colen, marié à Thérèse Marie Josèphe de Bosschaert (1760-1825) ;
Probablement hérité par leur fille Maria Caroline Theresa Josepha Colen de Boechout (1784-1836) mariée à Jean-Paul Moretus (1782-1850) qui devint échevin d'Anvers ;
Vraisemblablement hérité par leur fils Charles Paul Joseph Moretus de Boechout (1806-1880) marié à Anne Joséphine Antoinette Marie du Bois (1819-1848) ;
Vraisemblablement hérité par leur fils Emile Paul Joseph Marie Aloïs Moretus de Bouchout (1842-1917) marié à Zoé Anne Marie Hubertine Ghislaine du Bois d'Aische (1847-1940) ;
Vraisemblablement hérité par leur fils Philippe Adrien Marie Moretus de Bouchout (1874-1942) marié à Valentine Marie Joséphine le Grelle (1880-1947) ;
Vraisemblablement hérité par leur fille Hélène Clémence Albertine Moretus de Bouchout (1915-2015) mariée à Jean Englebert Joseph Le Grelle (1911-1990);
Hérités par leurs petits-enfants
Roland Baetens, historien de la maison de commerce De Groote, écrit que le jeune Martin Hureau, vers le mois de mai 1608, s'est rendu à Cologne pour rencontrer sa fiancée, dont il savait seulement qu'elle était laide mais riche. Martin en parle dans une lettre, conservée aux Felix archieven d'Anvers, à son ami et partenaire commercial Louis de Bois. Quoi qu'il en soit, le mariage est célébré le 4 octobre. Cela suggère que les portraits ont été peints à l'occasion de cette fête de mariage. Le marié de 33 ans ne se trompe pas sur la richesse de sa jeune épouse. Elle est la fille de Nicolaas de Groote (1549-1613), un important marchand d'épices, de textiles et de produits de luxe d'Anvers. En 1584, Nicolaas et sa famille émigrent à Cologne, où il développe son empire commercial et devient l'un des citoyens les plus riches de la ville.
Plus d'un conseil de famille s'est tenu avant la fête de mariage afin d'adapter l'organisation commerciale à ce nouveau mariage sous la forme d'un contrat de partenariat. La parenté de Hureau avec les familles Fourmenois et Pellicorne, et le mariage de Martin avec une fille du marchand anversois Nicolaas de Groote, étaient ainsi réglés sur le point commercial. En novembre 1608, le jeune couple se rend à Venise pour diriger l'entreprise qui, via Cologne, possède des filiales à Pesaro, Amsterdam et Leyde.
Quant à l'apparence de sa fiancée, Martin semble s'être trompé. Geldorp Gortzius la dépeint avec un visage doux, des yeux rogues, des lèvres pleines et des vêtements somptueux. Les beaux détails du corset et les poignets en dentelle de ses manches montrent son talent pour peindre les textiles. Ses yeux malicieux révèlent également son intelligence. Après la mort de son mari en 1630, Margaretha fera preuve d'un excellent flair pour les affaires. En 1632, elle retourne à Anvers où elle continue à utiliser avec succès les relations commerciales établies à Venise. Roland Baetens écrit qu'en 1633, elle a été impliquée dans une énorme transaction de soie brute persane qu'elle a achetée directement à la Compagnie néerlandaise des Indes orientales. Via l'Espagne, elle négocie des métaux précieux qui ont été revendus à la banque. Elle était également très impliquée dans le commerce d'échange entre Amsterdam et Venise, spéculant sur la différence des taux de change. Même après l'âge de 68 ans, elle a continué à investir une grande partie de sa fortune auprès des membres de sa famille commerciale. En 1670, elle mourut à l'âge de 80 ans dans sa maison 'den dom van Ceulen' dans la Minderbroedersstraat. Selon Roland Baetens, elle laissa à ses deux filles une des plus grandes fortunes du siècle.
Geldorp Gortzius - ce sont ses deux noms de famille, son prénom est inconnu jusqu' aujourd'hui - a également émigré des Flandres vers Cologne. En 1553, il est né à Louvain et à Anvers, il a été apprenti chez Frans Francken I (1542-1616) et Frans Pourbus I (1545-1581). Plus tard, il devient le peintre de la cour de Carlo Tagliaviad'Aragona, deuxième comte de Terranova (1530-1599), qui l'invite à Cologne où il restera jusqu'à la fin de sa vie. Il a peint principalement des portraits sobres de citoyens distingués dans des vêtements noirs et sur un fond noir. Pourtant, il a utilisé plus de couleurs et a réussi à représenter les visages de manière plus douce que les peintres traditionnels de Cologne. Cela l'a rendu très populaire auprès de la nobelle, désireuse d'être immortalisée par ses pinceaux. Le Rijksmuseum d'Amsterdam possède deux séries familiales de sa main, dont deux portraits très similaires de Lucretia del Prado et son mari Jeremias Boudinois ( et ).
Beschrijving NL
Dubbelportret van Martin Hureau (1575-1630) en Margaretha de Groote (1590-1670), Keulen 1608.
Olieverf op paneel. Een paar. Beide gedateerd en gemonogrammeerd in de linker - en rechter bovenhoek 'A°n°∙1608./ GG∙F.'. 19de-eeuwse kaders.
Beide schilderijen tonen de geportretteerden vanaf de heup. Martin Hureau naar links gekeerd, met de linkerhand in de zij, en Margaretha de Groote naar rechts gekeerd met de armen los tegen haar rok. Op de keerzijde van het schilderij van Martin Hureau kleven twee papieren etiketten met een opschrift. Eén ouder etiket met een opschrift in een 18de-of 19de-eeuws handschrift dat erg beschadigd is, een recenter etiket met een transcriptie van het oudere etiket ‘Dit is het Portrait / van Martin Hurian / Moederlijken Groot / vader van Louis van / Colen Heere van / Broechem ende / sijne huysvrouwe / was margareta de / groot gebortig van / Ceulen / Recuiescant in pace’
Het portret van Margaretha de Groote draagt drie etiketten op keerzijde. Wederom een oud beschadigd etiket met een 18de- of 19de-eeuws opschrift. Een recenter etiket met een transcriptie van het oude, beschadigde etiket: ‘Dit is het Portrait / van Margareta de / Groot, Moederlijke / Groot-Moeder van / Louis van Colen / Heere van broechem E. / haren Man was / Martin Hurian. / Recuiescant in pace’
Hieronder vinden we een derde opschrift in witte verf geschreven met een Franse samenvatting van de bovenstaande etiketten: ‘portrait de marguerite de / groot épouse de martin / Hurian, grand-mère / maternelle de Louis Van / Colen. / peint par Gualdorp / en 1608 / moretus de Boechout’.
Herkomst:
Keulen, Venetië, Antwerpen 1608-1670, collectie Martin Hureau en Margaretha de Groote. Het echtpaar verblijft in Venetië tot de dood van Martin in 1630. Margaretha reist in 1632 naar Antwerpen en sterft daar in 1670;
Haar dochter, Suzanne Hureau Vrouwe van Berchem (1612-1676) erft de schilderijen van haar moeder;
Haar zoon, Lodewijk van Colen heer van Burcht, Broechem en Oelegem (1645-1715) erft de schilderijen van zijn moeder;
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Servaas Colen, Heer van Burcht (1672-1705), gehuwd met Maria Catharina van Courtois Vrouwe van Bouchout (1672-1730);
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Karel Joseph Colen Heer van Bouchout (1694-1736), gehuwd met Catharina Therese Emptinck (1710-1764);
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Charles Joseph van Colen, Heer van Boechout en Burcht (1735-1791), gehuwd met Jeanne Marie Simone Joseph de Fraula (1742-1805);
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Lodewijk Paul Karel Joseph Colen Heer van Bouchout (1766-1820) die overlijdt in als laatste van zijn familietak Van Colen, gehuwd met Thérèse Marie Josèphe de Bosschaert (1760-1825);
Vermoedelijk geërfd door hun dochter Maria Caroline Theresa Josepha Colen de Boechout (1784-1836) gehuwd met Jean-Paul Moretus (1782-1850) die schepen werd van Antwerpen;
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Charles Paul Joseph Moretus de Boechout (1806-1880) gehuwd met Anne Joséphine Antoinette Marie du Bois (1819-1848);
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Emile Paul Joseph Marie Aloïs Moretus de Bouchout (1842-1917) gehuwd met Zoé Anne Marie Hubertine Ghislaine du Bois d’Aische (1847-1940);
Vermoedelijk geërfd door hun zoon Philippe Adrien Marie Moretus de Bouchout (1874-1942) gehuwd met Valentine Marie Joséphine le Grelle (1880-1947);
Vermoedelijk geërfd door hun dochter Hélène Clémence Albertine Moretus de Bouchout (1915-2015) gehuwd met Jean Englebert Joseph Le Grelle (1911-1990);
Geërfd door hun kleinkinderen
Roland Baetens, historicus van het handelshuis De Groote, schrijft hoe de jonge Martin Hureau rond mei 1608 in een onzekere gemoedsstemming naar Keulen reist om er zijn verloofde te ontmoeten, waarvan hij enkel meent te weten dat ze lelijk is maar rijk. Hierover schrijft Martin in een brief aan zijn vriend en zakenpartner Louis de Bois die nog steeds bewaard worden in het Antwerpse Felixarchief. Wat er ook van zij, op 4 oktober wordt het huwelijk voltrokken. Dit doet vermoeden dat de portretten zijn geschilderd naar aanleiding van dit huwelijksfeest. De 33-jarige bruidegom heeft wat betreft welstand van zijn jonge bruid gelijk. Ze is de dochter van Nicolaas de Groote (1549-1613), een belangrijk handelaar in specerijen, textiel en luxe goederen van Antwerpen. In 1584 week Nicolaas met zijn gezin uit naar Keulen waar hij zijn handels imperium verder uitbouwde en één van de meest welvarende burgers van de stad werd.
Vooraf aan het huwelijksfeest wordt meer dan één familieraad gehouden om in het kader van dit nieuwe huwelijk de handelsorganisatie aan te passen in de vorm van een vennootschapscontract. De verwantschap van Hureau met de families Fourmenois en Pellicorne, en het huwelijk van Martin met een dochter van de voorname Antwerpse koopman Nicolaas de Groote werd zo commercieel beklonken. Al in november 1608 trekt het jonge paar naar Venetië om daar de zaak te leiden die over Keulen nog vertakkingen in Pesaro, Amsterdam en Leiden had.
Wat betreft het uiterlijk van zijn bruid, lijkt Martin ongelijk te hebben. Geldorp Gortzius portretteert haar met een zacht gelaat, guitige ogen, volle lippen en luisterrijke kledij. De mooie details in het korset en de kanten boorden van haar mouwen tonen zijn talent voor het schilderen van textiel. Haar guitige ogen onthullen ook haar intelligentie. Na de dood van haar man in 1630 zal Margaretha blijk geven van uitstekende neus voor zaken. In 1632 reist ze terug naar Antwerpen waar ze dankbaar gebruik blijft maken van de in Venetië tot stand gebrachte handelsrelaties. Roland Baetens schrijft hoe ze in 1633 is betrokken bij een reusachtige transactie in ruwe Perzische zijde die ze rechtstreeks aankocht bij de Verenigde oost Indische Compagnie. Via Spanje handelt deze actieve dame in edel metaal dat aan de bank werd doorverkocht. Daarnaast is ze ook sterk betrokken in de wisselhandel tussen Amsterdam en Venetië waarbij ze speculeert op het koersverschil. Zelfs na haar 68ste blijft ze nog een groot deel van haar vermogen beleggen bij handeldrijvende familieleden. In 1670 sterft ze op 80-jarige leeftijd in haar woonhuis ‘den dom van Ceulen’ in de Minderbroedersstraat en laat ze, volgens Roland Baetens, haar twee dochters een der grootste vermogen van de eeuw na.
Ook Geldorp Gortzius – dit zijn zijn twee achternamen, zijn voornaam is tot op heden onbekend - is vanuit Vlaanderen naar Keulen uitgeweken. In 1553 wordt hij in Leuven geboren en gaat in Antwerpen in de leer bij Frans Francken I (1542-1616) en Frans Pourbus I (1545/45-1581). Later wordt hij hofschilder bij de Carlo Tagliaviad’Aragona, tweede graaf van Terranova (1530-1599) die hem uitnodigt naar Keulen waar hij de rest van zijn leven zal blijven. Hij schildert voornamelijk sobere portretten van voorname burgers in zwarte kledij en met een zwarte achtergrond. Toch gebruikt hij meer kleur en weet hij de gezichten zachter weer te geven dan de traditionele Keulse schilders. Dit maakt hem erg populair bij de gegoede klasse die zich graag door zijn penselen laten vereeuwigen. Het Rijksmuseum in Amsterdam bezit twee familiereeksen van zijn hand, waaronder twee zeer gelijkaardige portretten Jeremias Boudinois en zijn echtgenote Lucretia del Prado van uit 1610 ( en ).
